Sayid Maxamed Darwiishka

Buugtii iigu saameynta Sannadkii 2022 “Qofka wax akhriyaa wuxuu helaa kun nololood inta aannu dhiman, xagga ka aan wax ba  akhriyini uu noolaado hal nolol oo kaliya.”  George R.R. Martin Sannadkii shalay  galbaday ee 2022, waxa uu aniga ii ahaa, sannad aan  wax badan  akhriyay marka loo eego sannadadii hore,…

Farriintii Qabriga! Ku Socota Hooyaday Sayid Maxamed Cumar Sayid-darwiishka Hooyo waxa aan salaan kaaga soo dirayaa daartii dunida ee aad 3 sanno horteed maanta oo kale (02/03/2019) aad ka socdaashay  safar aan sabootin iyo soo noqod lahayn, safarkaas oo aad ku aadday Eebbihii ku uumay ee ku jeclaa, kuuna naxariista…

Dhacdo ka mid ah dhacdooyinkii aan kula dhex kulmay bartayda faysbuugga, ayaa ahayd mid iga qoslisay. Waa wiil da’ ahaan iga yar oo aanu saaxiib nahay. Marka uu bartiisa sawir soo dhigo ama uu wax soo qoraba, farriin ayuu ii soo diraa, “Sayid, saaxiib sawirkaa ama qoraalkaas aan soo galiyay…

Farriin: Daadmadheedh FG. Maqaalkan waxaan qoray Gu’gii 2016 Mahad Alle ka dib, horta taariikh uu lee yahay Gobolka Daadmadheedh uma socdo  in aan ka sheekeeyo, balse waxa aan sidaa  waa baaq, farriin iyo wax aan la dhaadanayn in aan soo bandhigo . Runtii anigu waa aan yaabay kolkii aan arkay …

Af Ingiriis ku xarakood Faransiis ka ku faan, Talyaani ku caytan, Carabigana ku dawarso. Ereyadani tiraba illaa afar jeer ayay dhawaaqoodu dhagahayga ay soo gaadheen, umaan boginse tiraabtaa ay cilmi la’aanta iyo caqli xumadu ay ka yeedhsiisay nimaankaa odayada ah ee kalmadahan maan gaabnimada ah inay  adeegsadan  caadeystay. Lama yaabo…

GEERIDII AABBAHAY & XASUUUSAHA KU GADAAMAN GEERIDII AABBAHAY & XASUUUSAHA KU GADAAMAN Maanta oo kale  labo gu’ ka hor, oo tirsiga Milaadigu ahaa 18 August 2019, tirsiga Hijriguna ku beegnaa 17 Dulxiji 1440, subax sabti ah 5tii aroornimo oo daqiiqado dhiman ayaa waxaa magaalada Hargeysa ku geeriyooday Aabbahay Maxamed Cumar…

Carrabku waxa uu turjumaa qiimaha qofka iyo waxa ay tahay shaqsiyadiisu, sida oo kale carrabku waxaa uu cabbir buuxa uu ka bixiyaa cilmiga iyo caqliga uu leeyahay qofkaasi, sidaa daraadeed in carrabkaaga hagtaa oo aad huftaada waa haybadaada. Hadalka wanaagsani waa hadiyad la isa siiyo teeda oo ugu wacan uguna…

Qofna Ha Xukumin Xaqiiqda Horteed! Wiil 24 jir ah ayaa waxa uu qoorta kala dhacay daaqadda baskii uu saarnaa. Kaddib isaga oo qaylinaya ayuu yidhi, “Fiiri aabbo dhirtu waa ay ina daba ordaysaaye!” Aabbihii ayaa inta uu dhoolla-caddeeyay yidhi, “Waa runtaa wiilkeygii.” Laba Wiil oo dhalliinyaro ah ayaa kuraas u…

Sheekh Cali Al-dandaawi [1909 – 1999] wuxuu ahaa faqiih, garsoore, saxafi, suugaan-dhaadhi iyo qoraa Suuriyaan ah. Wuxuu ahaa culimadii Islaamka waagan casriga ah kuwooda ugu magaca weyn uguna caansan. Alle ha u naxariistee waxa uu ahaa tusaale aad u cajiib badan. Dadka akhriska jecel tusaale ayuu u ahaa, kuwa aan…

Labo sanno horteed ayaan cajaladda maskaxda dib u soo rogaa. Kadib waxa aan arkaa Gobolka Daadmadheedh sida uu ahaa labo sanno hortii. Hareeraha ayaan eegaa, dabadeed waxa aan halacsadaa deegaan dayacan, bulsho darxumeysan iyo duunyo dalanbaabi ah. Haddana waxa aan sawirtaa hummaagga xarunta Gobolka Daadmadheedh looga arrimin jiray, kadib waxa…

Waxa jiray wiil yar oo ku hammiyi jiray in uu noqdo qof dadka ka duwan oo muhiim ah. Wuxuu hadafkiisa koowaad ahaa in uu noqdo mid ka mid ah maamulayaasha huteellada adduunka ugu waaweyn ugu na caansan. Wiilku mar walba oo uu hammigiisa u soo bandhigo dadka waa ay niyad…

Waxa uu ahaa nin ganacsade ah. Waxa uu noolaa wakhti hore. Waxa uu ku noolaa magaalada Dimishiq. Waxa uu badanaa odhan jiray ama se uu ugu faani jiray ganacsatada waaweyn ee iyana waagaas jiray, in aanu waligii ganacsigiisu la kulmin wax khasaare ah, sida oo kale na aanu abidkii wax…

Marka hore dad baan ahay Dad dad reebay baan ahay Dunji dhalan rogtaan ahay Hadba fadal durkaan ahay Han dareersan baan ahay Hiyi durugsan baan ahay Da’ da’deed u talisoo Ugu damac fog baan ahay Dunidaannu wada naal Noloshaannu deris nahay Abwaan M.I. Warsame Hadraawi {Daalalay}.. Gabooyuhu ma aha qallad…

Waligaa ha  diidin in aad naftaada la fadhiisid una qortid/sameysid liisto. Mar wal oo aad wax qortidi waa awooddii aad ku sawiri lahayd mustaqbalkaaga. Odhaah-dhaqaneed khuraafaad ah ayaa tidhaahda: liistadu wax walba way qiimo tirtaa. Laakiinse liistadu waa taas lidkeeda, wax walba na waxay ka dhigtaa mid raaxo leh. Waxa…

  Waa maamulihii shirkadda. Waxa uu joogaa xafiiskiisa. Waxa uu ku fadhiyaa kursigiisa. Hortiisa waxa yaalla miis ballaadhan. Miiiska waxaa dul wadhan waraaqo iyo faylal isku dhex mulaaqan. Gabi ahaan ba ma aha xafiiskiisu mid nidaamsan. Maamuluhu wuu fikirayaa. Meel kale ayuu ku maqan yahay. Xafiiska jidhkiisa un baa jooga.…

 Nin naftiisa biime u geshiyo bohol xun mooyaane  Bawdada nimay kaga dhacdiyo boqonta mooyaane  Gobannimo bilaash looma helo bananka taaltaale! Mujaahid Yuusuf Jaamac Bullaale oo ku magac dheeraa Mujaahid Madaxdiin, waxa uu ku dhashay magaalada Oodweyne ee Gobolka Daadmadheedh xilli ku began gugii 1949kii. Yaraantiisii waxa uu…

  Sida laga warqabo waxa maalmahan Jamhuuriyadda  Somaliland ka socday hawlo lagu sahaminayo shidaalka ku duugan dhulka hoostiisa. Gobolka Daadmadheedh ayaa ka mid ah meelaha la doonayay in laga fuliyo hawshaas. Haddaba darraad ayaa waxa magaalada Oodweyne yimid qolyahii hawshan sahaminta shidaalka fulin lahaa. Qolyahan ayaa igu jiray  dadka muwaadinin…

Waxa jiray nin dadka cabanaya la taliya oo lahaa xafiis. Maalin walbana xafiiska waxaa iman jiray dad kala duwan oo ka kala yimid meelo kala duwan kana cabanaya waxyaalo kala duwan, ninkuna waxa uu mid walba uu siin jiray talooyin kala duwan oo togan si ay dhibkooda ugu xalliyaan. Haddaba…

  Kolkii ay silsiladdii Deellay ay dar-jiidhay ee ay isku fara badatay, ayuu Abwaan Cabdi Iidaan AHN uu furay god cusub oo ah “Shiin”. Halkaas na waxa ku bilaabantay Silsiladdii loogu wan-qalay Shiinley. Qoraa Boobe Yuusuf Ducaale oo aan ka soo xigtay qoraal uu ka qoray Abwaan Cali Sugulle,  ayaa…

1. Ma jiro qof soo celin kara ammin (wakhti) ka tegtay si uu bilowgeedii u hagaajiyo, balse waxa uu awoodi karaa in uu maanta uu ka hawlgalo oo uu bilaabo si uu u hagaajiyo dhammaadkeeda. 2. Haddii quruxdu ay indhaha soo jiidato, ogow hab-dhaqanka wacanina waxa uu soo jiitaa qalbiga.…

1. Haddii ay gabadhu badanaa kaa waraysato arimaha guurka, waxa ay danaynaysaa mustaqbaal iyo guri-yagleel, ee ha u daymo la’aan. 2. Haddii adiga oo aan ogayn badanaaba aad gabadha indhaha kaga qacsiisoo, oo aad aragto iyada oo kugu maqan, (ku soo eegaysa, calaashaan kaaba dhex baxday) waa aad cajab galisay…

Waa wiil da’yar, dushiisa waxa ka muuqda nabaro aad u badan oo haatan sii bogsanaya. Wiilku kama dhaawacna wajiga oo qudhaata balse idil ahaan oogadiisu waa wada nabar miidhan lamana yaqaanno cid ku dhufatay nabarradaas. Guri ku dunyaa, gaadhi jiidhyaa iyo bahal cunyaaba, waa wiil ay ka muuqato darxumo iyo…

Sidaydaba waan jeclahay in aan si wacan u barto falkinta iyo erey bixinta afka Soomaaliga . Inta badan waxa aan door bidaa in aan hadalkayga iyo odhaahdaydaba ka dhawro ku sidkinta afka qalaad, sababta oo ah af Somaliga waa aan ku kalsoonahay qaninimadiisa, murtidiisa iyo midhihiisaba, jeeroo la moodo in…

​ Kaabadda gurigeeda ayay hor fadhiday. Laba wiil iyo laba hablood oo ay dhashay qiyaastiina ka u weyni uu yahay 12 jir ayaa agteeda ku ciyaarayey. Afarteeda carruur ahi waa qalqaaliyiin oo waa fara-laga-qaad miidhan. Way is eryanayaan, way is riixriixayaan, marna way is shiidayaan. Miskiinta dhuntaa ku caddaatay sida…

  Hambalyo Gacal guri dhisay oo barwaaqo hela noqda. Gaari iyo geesi is xurmeeya oo is xaq-dhawra Alle ha idinka yeelo. Laba galgacalkooda libin ku gaadha oo godol maala Guulle ha idinka yeello. Guri bilan, gayi deggan iyo gogol raaxo leh ku noolaada. Goor walba iyo goob kastaba guul ku…

​ Sida la ogyahay adduunyada qarni walba, sannad walba, bil walba, toddobaad walba, maalin walba iyo saacad walba dad iyo duunyo ayaa ka dul guura oo qaar kale ayaa u soo dul guura oo soo dega. Guurguurkaas iyo is-gedgeddigaa ayay waligeedba adduunyadu ku soo jirtay kuna sii jiri doontaa illaa…

​ Wiil yar ayaa soo galay masjid ku yaalla magaalo madaxda waddanka Farandiiska ee Baareys. Waxa uu u yimid iimaamkii masjidka. Ka dib waxa uu ku yidhi, “hooyaday waxay doonaysaa inaan dugsigaaga wax ka barto.” Iimaankii ayaa yidhi, “waa sax ee horta hooyadaa aan is aragnno ee u yeedh.” Wiilkii…

​ Waxa jiray nin maal-qabeen ah oo qaba afar xaas. Waxa uu xaasaskiisa ugu jeclaa xaaska 4aad oo u ahayd indhaha uu wax ku arko, afka uu ku hadlo iyo dhegaha uu wax ku maqlo. Badanaa xaaskiisa 4aad aad ayuu u daryeeli jiray una xanaaneyn jiray. Goor iyo ayaan dhalaalinteeda,…

Waa Hargeysa. Waa maalmo ka hor. Casar gaab ayay ahayd. Goobtu waa suuqa badhtankiisa. Laamida ayaan lugeynayaa. Kali ayaan ahayn. Waa qof quruxi ku dhammaatay. Shidaanaaba shidan. Indhahaan la raacay ilaa caarada timaha iyo illaa cidhabta hoose ee lugta. Waa hilib bisil. Waa leg iyo baruur is wata. Meel la…

Nin ugaadhsato ah ayaa jiray oo deggenaa tuulo yar oo u dhow meel kayn ah. Ugaadhsadahu maalin kasta waxa uu tagi jiray kaynta oo waxa uu soo ugaadhsan jiray xayawaanada kala duwan ee kaynta ku nool. Maalin ayaa waxa uu soo qabsaday shinbir aad u yar. Shinbirku waxa uu ahaa…

Hal su’aal iyo hal jawaab oo sahlan ayaa boqol hab oo kala duwan loo fasiray loona falanqeeyay: Wariyihii ayaa wareystay madaxweynihii dalka. Su’aalihii wariyuhu uu madaxweynaha wayddiiyay waxaa ka mid ahayd su’aal ah, “mudane madaxweyne, midhaha la cuno midkee ayaad ugu jeceshahay in aad badanaa cunto?” Madaxweynihii ayaa ku jawaabay,…

Nin waa wadaad oo waa nin u muuqda inuu adduunka safar ku yahay. Waa mid dadka si wanaagsan ula dhaqma oo debecsani, qancin, dulqaad, deggenaan, daacadnimo iyo si walaaltinimo ah bulshadiisa ula dhaqma. Waa mid gacalka, xigaalka iyo xididkaba sooryeeya oo dhammaantood isku xidha. Waa mid maatida u dooda oo…

Haayad deggan mid ka mid ah waddanada Qaaradda Afrika ayaa maalin iclaamisay in ay doonayso qof shaqaale ah. Waxaana waraaqihii shaqada lagu codsanayay soo xareystay dad aad u tiro badan. Dadkii si loo kala saaro waxa laga qaaday imtixaan. Markii uu dhamaaday na waxa la sheegay qofkii imtixaanka ku guuleystay,…

Wiil yar oo arday ah misana aad u maskax badan ayaa uu maalin macallinkiisu wayddiiyay su’aalo. Ka dib na wiilkii yaraa waxa uu su’aalihii uga jawaabay si sax bal se aan ahayn sidii uu macallinku doonayay, sidaa daradeed waxa uu imtixaankii uu keenay eber boqolkiiba (0%). Waana kuwan su’aalihii wiilka…

Wiil yar ayay hooyadii dhimatay.  Dabadeed wiilkii yaraa aabbihii gabadh kale ayuu guursaday. Aabbaha waxa caado uu ahayd in uu mar walba wiilka waydiiyo sida ay ula dhaqanto xaaskiisu.  Maalin maalmaha ka mid ah ayuu odaygii waydiiyay wiilkii “waa maxay farqiga u dhaxeeya hooyadaadii dhabta ahayd iyo xaaskaygan cusubi?” Dabadeed…

​ Waxa jiray nin faqiir ah oo ku noolaa meel miyi ah oo tuulo yar u jirta dhawr mayl. Ninkani iyo qoyskiisu wax adduunyo ah waxa ay lahaayeen xayn yar oo adhi ah iyo dameer. Dameertani ayaa idil ahaan qoyska u ahayd gaadiid. Marka raashin loo baahdo iyada lagu dooni…

​ Waxa jiray nin aad uu xoog badan oo dhir-jare ah. Waxa uu ahaa nin hawl kar ah oo shaqadiisa ka adag oo xoog na la gami waayay. Maalin maalmaha ka mid ah ayaa waxa uu shaqaale u noqday nin ganacsade ah. Waxaa na loo diray dhul beer ah, si…

​ Saddex nin oo xawaalad ka wada shaqeeyo ayaa maalin wada sheekeystay, iyaga oo raba in ay isku sir qarsadaan, oo dhibaatada haysatana ay ka wada hadlaan. Ninkii koobaad baa bilaabay sheekada wuxuuna yidhi: “Aniga dhibkaygu waa lacag, oo haddii aan arko lacag meel taallana maba dhaafi karo in aan…

​ 1. Ogow ku gaadhi maysid raaxo dadaal waxaan ahayn, ku heli heli maysid wax aad rabto edeb waxaan ahayn. 2. Ogow haddii aanay jirin cid ku xaasiddaa wanaag ma lihid, haddii aadan saaxiib lahayna dabeecad ma lihid, haddii aadan Diin lahayna mabda’ ma lihid.  3. Ku dadaal inaad kasbato…

​ Abwaan Ali Sugule Cigaal ” Dun-carbeed” Alle ha u naxariisto waxa uu ahaa dayax ka dhacay ummadda Soomaaliyeed. Waxa uu ahaa halyeey aragti dheer oo mar walba u taagan danta geedi-socodka ummadiisa. Waxa uu ahaa samo-wade, abwaan, mu-allif murti iyo midho toolmoon muhiibsiiya ummaddiisa, una soo bandhiga hadba wacyiga…

Carrabku waxa uu turjumaa qiimaha qofka iyo waxa ay tahay shaqsiyadiisu, sida oo kale carrabku waxaa uu cabbir buuxa uu ka bixiyaa cilmiga iyo caqliga uu leeyahay qofkaasi, sidaa daraadeed in carrabkaaga hagtaa oo aad huftaada waa haybadaada. Hadalka wanaagsani waa hadiyad la isa siiyo teeda oo ugu wacan uguna…